‘Minder Dwang’ is de centrale boodschap van een campagne die F-ACT Nederland per 1 januari 2020 is gestart. Doel is haar teams te informeren over het voorkomen van dwang bij ambulante geestelijke gezondheidszorg. Aanleiding voor de campagne zijn twee nieuwe wetten die in januari 2020 van kracht zijn geworden. Beide wetten maken het mogelijk om verplichte zorg poliklinisch of bij iemand thuis te geven. Volgens F-ACT Nederland mogen deze wetten niet leiden tot meer dwang. F-ACT Nederland gaat daarom onverminderd met het voorkomen van verplichte zorg.
Beschadigend
De campagne ondersteunt de mening van F-ACT Nederland dat dwang beschadigend is voor mensen met een ernstige psychische aandoening of verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie). F-ACT teams blijven dwangpreventie daarom uitvoeren zoals is bedoeld en afgesproken binnen F-ACT. Daarbij ontlopen we niet de maatschappelijke verantwoordelijkheid voor de meest ernstig lijdende mensen en hun omgeving. De campagne maakt duidelijk dat F-ACT daarbij ondersteuning kan bieden.
Nieuwe wetten
De Wet verplichte ggz (Wvggz) heeft betrekking op de nieuwe situatie waarin verplichte zorg (dwang) ook poliklinisch of zelfs in de thuissituatie, dus buiten de ggz-instelling, gegeven kan worden. Voorbeelden zijn het toedienen van verplichte medicatie of het uitoefenen van toezicht op de betrokkene. De Wet zorg en dwang (Wzd) regelt de onvrijwillige zorg van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie). Ook regelt deze wet de onvrijwillige opname. Beide wetten vergroten de kans dat F-ACT teams met dwang te maken krijgen.
Gevolgen van de wetten
Uitgangspunt van F-ACT Nederland wat betreft dwang is echter ‘nee, tenzij’. Zorg moet vrijwillig zijn, tenzij er sprake is van ernstig nadeel. Dwang moet waar mogelijk voorkomen worden. Dwang is een schending van de mensenrechten, werkt vaak averechts en is beschadigend. Het is een ingrijpende en uiterste maatregel, strookt niet met de doelstellingen van de zorg en is vaak onnodig. Ook komt agressie vanuit de patiënt, die vaak leidt tot dwang, vaak niet voort uit de oorspronkelijke ellende maar uit de gedwongen opname.
F-ACT Nederland ondersteunt
F-ACT Nederland geeft met de campagne aan dat een goede ondersteuning van de F-ACT teams hoog in haar vaandel staat. F-ACT Nederland behartigt immers hun belangen. F-ACT Nederland wil met de campagne duidelijk maken dat de teams meerdere opties hebben om het gevaar te managen en dwang te voorkomen. Centraal hierbij staat de samenwerking met alle medebetrokkenen, zoals familie, buurt, gemeente, huisarts, werkgevers, school.
Hoe voorkom je dwang?
De Wzd hanteert vijf stappen die je moet zetten voordat je overgaat tot onvrijwillige zorg. F-ACT gaat daarnaast uit van behandelmaatregelen en beleid die gericht zijn op het voorkomen van dwangopname of dwangtoepassingen tijdens een opname. De focus ligt op een respectvolle en een op herstel gerichte behandeling, een (crisis)signaleringsplan, risicotaxatie, contact, vertrouwen en een persoonlijke aanpak vanuit de eigen leefwereld van de patiënt. De nauwe samenwerking met patiënt en naasten is daarbij essentieel. Laatstgenoemden weten hoe de patiënt het beste benaderd kan worden. F-ACT noemt dit de kunst van het in verbinding blijven.
Campagnemiddelen
F-ACT Nederland geeft met posters, persberichten, nieuwsbrieven en de website informatie over de mogelijkheden die de F-ACT teams hebben bij dwangpreventie. Ook het delen van kennis en het bespreekbaar maken van het onderwerp, bijvoorbeeld via discussiebij-eenkomsten en Moreel Beraad, zijn belangrijke middelen die F-ACT Nederland hierbij inzet. Klik hier voor posters / links en andere informatie.