Door John Jongejan Bestuurslid ervaringsdeskundige bij vereniging F-ACT Nederland
Vereniging F-ACT Nederland heeft onder leiding van Philippe Delespaul gewerkt aan het visiedocument van de stichting. Daarbij zijn de laatste ontwikkelingen en nieuwe inzichten vastgelegd. Nog steeds is FACT in Nederland in beweging en we zijn hier trots op dat het model zelfs na ruim twintig jaar zo inhoudelijk sterk en goed methodisch werkbaar is gebleken.
Vanuit het eerste handboek van FACT werd duidelijk dat ervaringskennis belangrijk werd geacht en dat deze functie van ervaringsdeskundige een voorloper bleek van meer inzet van nog véél meer ervaringsdeskundigen in allerlei GGZ-teams, in het sociaal domein en later in de Herstelacademies.
Het begin van mijn carrière waarbij ik mijn ervaringskennis inzette was bij het HEE-team van Wilma Boevink bij het Trimbosinstituut. Later werd ik aangenomen als eerste ervaringsdeskundige bij een FACT-team van GGz Breburg in Breda. Ook ging ik de mbo-opleiding doen tot ervaringsdeskundige.
Werken als ervaringsdeskundige bij een FACT-team is een hele roeping zeker bij de doelgroep van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA), want dit is specialistische zorg en iedere dag is anders. Met de term EPA wordt het overgrote deel van de caseload van het team waarin ik werk vernoemd. Maar de mensen zijn meer dan deze aanduiding en kunnen nog veel meer dan we vroeger voor ogen hadden.
Mede door het multidisciplinaire FACT-model kunnen mensen beter en eerder geholpen worden. De mensen die ik begeleid hebben allen een psychosegevoeligheid en ervaren hierdoor op alle leefgebieden een grote uitdaging. Als ervaringsdeskundige werk ik aan het verhaal van de mens met een psychose en door de persoonlijke en collectieve ervaringskennis te delen werk ik zoveel mogelijk de-stigmatiserend. Er zijn mensen die toch nog een baan vinden na een psychose doorgemaakt te hebben, anderen krijgen toch de relatie en vriendschap waar ze op hoopten en weer anderen gaan voor het eerst op zichzelf wonen. Dat neemt niet weg dat de ondersteuning van het FACT-team in bepaalde periodes van iemands leven nodig is en sturing en eigen regie terug kan geven tijdens of na een roerige tijd van terugval. We willen dat het liefste doen zonder dwang of drang.
De last van de psychose kun je door de hulp van het FACT-team beter een plek geven door bij financiële problemen hulp te krijgen van een maatschappelijk werker. Doordat je in gesprek kunt gaan over medicatie met de psychiater. Of dat je aan rouwverwerking kan werken met de psycholoog. Of dat je dagbesteding of werk op kunt pikken door ondersteuning van de jobcoach. En dat je onder leiding van de ervaringsdeskundige in groepen met lotgenoten kunt praten over je verlies en succes-ervaringen. Verder dat je met je casemanager aan de slag kunt gaan om zaken te verwerken en nieuwe doelen te stellen in je leven. De ervaringskennis van de mensen zelf en die van hun naasten is daarbij van belang om oplossingen en doelen beter en haalbaar op te stellen.
In de functie van ervaringsdeskundige is het dan ook fijn dat je het als team samen doet en je ook kritiek maar zeker ook complimenten mag geven wanneer de samenwerking ten bate van de mens met psychosegevoeligheid goed loopt. De ervaringskennis van de mens met psychosegevoeligheid is van belang voor zichzelf of om te kunnen delen met anderen die voor dezelfde inspanning staan wanneer ze werken aan hun herstel. Hiervoor wordt de vrije ruimte gebruikt zonder (ver)oordeel door ervaringsdeskundigen om mensen te kunnen helpen. Er zijn naast de minder leuke situaties ook veel grote succesverhalen bij de mensen die ik heb ondersteund. Ook voor mij is het werken en weer studeren herstel bevorderend geweest en het heeft me geholpen te komen waar ik nu ben. Voor veel ervaringsdeskundigen die bij FACT hun carrière zijn begonnen heeft deze werkervaring geholpen om ervaringsdeskundigheid verder te ontwikkelen en stevig op de kaart te zetten in heel Nederland.